รัสเซียไม่ต่ออายุข้อตกลงเปิดทางทะเลดำเพื่อให้ขนส่งธัญพืชออกจากยูเครนได้อย่างปลอดภัย (Black Sea Grain Initiatives) ทำให้จำนวนการขนส่งธัญพืชออกจากยูเครนจะลดน้อยลงมาก และจะส่งผลให้ทั้งราคาอาหารสัตว์และอาหารคนสูงขึ้นอีก 

 

การเจรจาต่ออายุข้อตกลงเปิดทางทะเลดำเพื่อให้ขนส่งธัญพืชออกจากยูเครนได้อย่างปลอดภัย (Black Sea Grain Initiatives) เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2566 ได้ข้อสรุปว่ารัสเซียไม่ต่ออายุข้อตกลง เรือที่ขนส่งธัญพืชออกจากยูเครนผ่านทะเลดำ จะไม่ได้รับการรับประกันความปลอดภัย ทำให้จำนวนการขนส่งธัญพืชออกจากรัสเซียจะลดน้อยลงมาก และจะส่งผลให้ทั้งราคาอาหารสัตว์และอาหารคนสูงขึ้นอีก

 

รัสเซียบอกกับองค์การทางทะเลระหว่างประเทศ (IMO) หน่วยงานเดินเรือของสหประชาชาติว่า การรับประกันความปลอดภัยในการเดินเรือถูกเพิกถอนแล้ว และจะมีการดำเนินการเชิงรุกที่จำเป็นและมาตรการตอบโต้ เพื่อต่อต้านภัยคุกคามที่เกิดจากอิทธิพลของรัฐบาลยูเครนในพื้นที่

 

รัฐบาลรัสเซียยื่นข้อเสนอว่า หากความต้องการปรับปรุงข้อตกลงการส่งออกธัญพืชและปุ๋ยของรัสเซียบรรลุผลสำเร็จ ก็จะพิจารณารื้อฟื้นข้อตกลงทะเลดำ 

 

“ต่อเมื่อได้รับผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมเท่านั้น ไม่ใช่แค่คำมั่นสัญญาและคำรับรอง รัสเซียจึงพร้อมที่จะพิจารณาฟื้นฟูข้อตกลง” กระทรวงการต่างประเทศของรัสเซียกล่าว

 

นอกจากนั้น เงื่อนไขความต้องการหลักของรัสเซียคือ การเปิดให้รัสเซียกลับมาส่งออกแอมโมเนียผ่านท่อส่งไปยังท่าเรือโอดีซา (Odesa) ของยูเครนได้ และการเชื่อมโยงระบบของ Rosselkhozbank ธนาคารเพื่อการเกษตรของรัฐบาลรัสเซียกับระบบการชำระเงินระหว่างประเทศ SWIFT ซึ่งถูกตัดขาดเมื่อเดือนมิถุนายนปีที่แล้ว 

 

ด้านอันโตนิโอ กูเตร์เรส (Antonio Guterres) เลขาธิการสหประชาชาติ (UN) กล่าวว่า สนธิสัญญาของสหประชาชาติที่มีเป้าหมายเพื่อช่วยอำนวยความสะดวกในการขนส่งของรัสเซียในปีที่ผ่านมาก็ถูกยุติเช่นกัน

 

ทั้งนี้ ข้อตกลงทะเลดำ เป็นข้อตกลงที่สหประชาชาติ (UN) กับตุรกีผลักดันการเจรจาให้เกิดข้อตกลง เพื่อต่อสู้กับวิกฤตอาหารทั่วโลกที่เลวร้ายลงจากการรุกรานยูเครนของรัสเซีย เนื่องจากยูเครนและรัสเซียเป็นหนึ่งในผู้ส่งออกธัญพืชรายใหญ่ของโลก

 

ในบันทึกความเข้าใจระยะเวลา 3 ปีที่เกิดขึ้นเมื่อเดือนกรกฎาคม 2022 เจ้าหน้าที่สหประชาชาติตกลงที่จะช่วยรัสเซียในการส่งออกอาหารและปุ๋ยไปยังตลาดต่างประเทศ แม้ว่าการส่งออกอาหารและปุ๋ยของรัสเซียจะไม่อยู่ภายใต้การคว่ำบาตรของชาติตะวันตกหลังการรุกรานของรัสเซีย แต่รัฐบาลรัสเซียระบุว่า ข้อจำกัดด้านการชำระเงิน โลจิสติกส์ และการประกันภัยเป็นอุปสรรคต่อการขนส่ง

 

ข้อตกลงนี้ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีความสำคัญต่อการรักษาเสถียรภาพราคาอาหารทั่วโลกและบรรเทาทุกข์ให้กับประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งพึ่งพาการส่งออกของยูเครน ผลกระทบของสงครามต่อตลาดอาหารทั่วโลกนั้นเกิดขึ้นทันทีและสร้างความเจ็บปวดมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเนื่องจากยูเครนเป็นผู้จัดหาธัญพืชรายใหญ่ให้กับโครงการอาหารโลก (WFP) ของสหประชาชาติ  

 

ตามข้อมูลของคณะกรรมาธิการยุโรป ยูเครนส่งออกข้าวสาลีคิดเป็น 10% ของตลาดข้าวสาลีโลก ส่งออกข้าวโพด 15% ของตลาดข้าวโพดโลก และส่งออกข้าวบาร์เลย์ 13% ของตลาดข้าวบาร์เลย์โลก นอกจากนี้ยังเป็นผู้เล่นหลักในตลาดน้ำมันดอกทานตะวันโลกด้วย 

 

องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ซึ่งเป็นหน่วยงานหนึ่งของสหประชาชาติเตือนในเวลานั้นว่า ผู้คนมากถึง 47 ล้านคนอาจถูกผลักเข้าสู่ “ความไม่มั่นคงทางอาหารขั้นรุนแรง” เนื่องจากสงครามยูเครน 

 

นับตั้งแต่ข้อตกลง Black Sea Grain Initiative มีผล มีการส่งออกอาหารเกือบ 33 ล้านเมตริกตันออกจากยูเครนภายใต้ข้อตกลงนี้ ซึ่งโครงการอาหารโลกของสหประชาชาติได้จัดส่งอาหารมากกว่า 725,000 ตัน เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานด้านมนุษยธรรม ซึ่งช่วยบรรเทาความอดอยากในพื้นที่ประสบภัยที่ยากลำบากที่สุดของโลก อย่างอัฟกานิสถาน เอธิโอเปีย เคนยา โซมาเลีย ซูดาน และเยเมน 

 

ทั้งนี้ เรือลำสุดท้ายออกจากยูเครนภายใต้ข้อตกลงนี้เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 กรกฎาคมที่ผ่านมา

 

กูร์เตร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติกล่าวเมื่อวันจันทร์ที่ 17 กรกฎาคมว่า องค์การสหประชาชาติสามารถสร้างกลไกการชำระเงินสำหรับธนาคารเกษตรรัสเซียได้ ผ่านธนาคารสหรัฐ JPMorgan Chase & Co และเพิ่งเป็นนายหน้าเจรจาข้อเสนอที่เป็นรูปธรรมกับคณะกรรมาธิการยุโรป เพื่อเปิดให้ Rosselkhozbank เข้าถึงระบบ SWIFT อีกครั้ง

 

แต่กูร์เตร์เรสส่งสัญญาณว่า ความพยายามทั้งหมดจะยุติลง เพราะการถอนตัวของรัสเซียจากข้อตกลงทะเลดำ เป็นการยุติข้อตกลงกับสหประชาชาติว่าด้วยการส่งออกของรัสเซียเองด้วย ซึ่งรัฐบาลรัสเซียได้ให้คำมั่นที่จะอำนวยความสะดวกในการส่งออกอาหาร น้ำมันดอกทานตะวัน และปุ๋ยจากยูเครน ผ่านทะลดำได้อย่างไม่มีข้อจำกัด 

 

ที่มา ประชาชาติธุรกิจ