คลื่นปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ที่กำลังพัดกระหน่ำโลกขณะนี้ กำลังกลายเป็นตัวแปรพลิกเกมในระดับโครงสร้างการทำงาน การผลิต การบริโภค และการตัดสินใจเชิงนโยบายทุกระดับ เหมือนครั้งที่โลกเริ่มมีไฟฟ้า มีอินเทอร์เน็ต มีสมาร์ตโฟน แต่ต่างกันตรงที่ AI ไม่ได้เป็นแค่ “เครื่องมือ” แต่กำลังกลายเป็น “คู่คิด” และอาจเป็น “คู่แข่ง” ของมนุษย์ ในบางมิติ 

 

ประเด็นไม่ใช่แค่ว่า AI จะมา “แทนที่” มนุษย์หรือไม่ แต่คือมนุษย์จะ “อยู่ร่วม” และ “ใช้ประโยชน์” จาก AI อย่างไรต่างหาก การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ไม่ได้มีแค่ภาพของหุ่นยนต์ หรือ บอต โปรแกรมแชตอัจฉริยะ แต่หมายถึงการเปลี่ยนวิธีคิด วิธีทำงาน และแม้แต่ค่านิยมของสังคม โดยเฉพาะในโลกการเงิน การลงทุน และการจัดการทรัพยากร ซึ่ง AI กำลังมีบทบาทเกินกว่าที่หลายรัฐบาลและองค์กรจะไล่ตามทัน

 

ในเชิงเศรษฐกิจ โลกกำลังเข้าสู่ยุคทุนนิยมที่มี AI เป็นตัวขับเคลื่อนหลัก บิ๊กเทคโลกทั้ง ไมโครซอฟท์ กูเกิล โอเพนเอไอ , อินวิเดีย แอปเปิ้ล กำลังกำหนดอนาคตของการผลิต การตัดสินใจทางเศรษฐกิจผ่านโมเดล AI ขั้นสูง สิ่งที่น่าเป็นห่วงคือ เมื่อ AI กลายเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังเฉพาะในมือกลุ่มทุน และประเทศที่มีทรัพยากรเพียงพอ ประเทศกำลังพัฒนารวมถึงประเทศไทย อาจกลายเป็น “ผู้ตาม” (อีกแล้ว) อย่างไม่มีทางเลือก หากไม่เร่งสร้างวิสัยทัศน์และนโยบายเชิงรุกในการพัฒนา AI ที่มีบริบทของตนเอง คำถามจึงไม่ใช่ “เราจะเอา AI มาใช้ได้ไหม” แต่คือ “เราจะอยู่รอด และสร้างมูลค่าจาก AI ได้อย่างไร”

 

บทบาทของรัฐจึงสำคัญ การขับเคลื่อนนโยบายเศรษฐกิจ การศึกษา แรงงาน และการวิจัยต้องเปลี่ยนใหม่ ไม่ใช่แค่ให้ทุนพัฒนาแอป หรือสตาร์ตอัปแค่ไม่กี่ราย แต่ต้องลงทุนโครงสร้างพื้นฐานทางข้อมูล ส่งเสริมการเข้าถึงโมเดล AI แบบเปิด วางกรอบจริยธรรมทางเทคโนโลยี พวกเราก็ต้องเปลี่ยน แต่ไม่ใช่เปลี่ยนแปลงแบบตื่นตูม หากต้อง “ตื่นรู้” และ “ตื่นตัว” เรียนรู้ทำงานร่วมกับ AI แทนที่จะเบือนหน้าหนี  การตั้งคำถามเชิงคุณค่ากับ AI ทุกตัวที่เราใช้อยู่ และรู้เท่าทันมัน ควรต้องกลายเป็น “ทักษะใหม่” ของคนยุคนี้

 

เราคงไม่อาจต้านการไหลบ่า และวิวัฒนาการที่ไม่มีวันสิ้นสุดของ AI ได้ แต่เราเลือกได้ว่าจะดึง AI เข้ามายกระดับการทำงาน และใช้ชีวิตของเราอย่างไร หรือในภาพใหญ่ รัฐบาลไทยต้องคิดได้แล้วว่า จะเป็นหนึ่งในอีโคซิสเต็มของ AI ได้อย่างไรเพื่อสร้างประโยชน์ร่วมกันทั้งระดับประเทศ และระดับมนุษยชาติ นี่อาจเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่มนุษย์ต้องเรียนรู้จะอยู่ร่วมกับ “สิ่งที่สามารถเรียนรู้และตัดสินใจได้เอง” การเผชิญหน้ากับ AI ไม่ใช่เรื่องอนาคต แต่คือ ‘วันนี้’ เรากำลังมีชีวิตอยู่ร่วมกับ AI ทุกวินาที ความท้าทายจึงไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี แต่คือเรื่องวิสัยทัศน์ จริยธรรม และความกล้าหาญการออกแบบอนาคตที่มี AI อยู่ร่วมด้วย

 

ที่มา กรุงเทพธุรกิจ

วันที่ 27 พฤษภาคม 2568